KINA: Ενα βήμα μπρος, δύο... πιο μπρός

Μη βλέπετε την Κίνα μόνο ως μεγάλη οικονομική δύναμη. Στα επόμενα 10-15 χρόνια η Κίνα «θα κυριαρχεί και πολιτικά στον Ειρηνικό Ωκεανό», μάλιστα θα συμπαρασύρει στο άρμα της τις περισσότερες χώρες της περιοχής. H πρόβλεψη γίνεται από βρετανό πρώην διπλωμάτη, με πολύχρονη πείρα από την Κίνα, εγκατεστημένο από χρόνια στο Πεκίνο, στις εκτιμήσεις του οποίου προσφεύγουν πολλές διπλωματικές και εμπορικές αντιπροσωπείες χωρών της Ευρώπης και της Ασίας.

Γνώστης των εξελίξεων που σημειώνονται μέσα στο κινεζικό KK, ο ευρωπαίος συνομιλητής απορρίπτει «φήμες και ευσεβείς πόθους» που κυκλοφορούν κατά καιρούς στο εξωτερικό περί δήθεν αποσχιστικών τάσεων μέσα στο κόμμα, περί αντιδράσεων των κομματικών στελεχών που προέρχονται από αγροτικές περιοχές στις αποφάσεις της κομμουνιστικής ηγεσίας για (δήθεν) στροφή προς την οικονομία της αγοράς και περί κρίσης στις σχέσεις της ηγεσίας με τον Στρατό. Ο βρετανός συνομιλητής επιμένει ότι «δεν είναι τα πάντα ρόδινα σε αυτή τη χώρα» και σημειώνει ότι υφίστανται πάντοτε μεγάλες οικονομικές, πολιτιστικές, δημοσιονομικές και άλλες διαφορές στον πληθυσμό οι οποίες «θα ήταν δυνατόν να οδηγήσουν το καθεστώς σε κάποια κρίση». Τονίζει όμως το εξής: Δεν υπάρχει τομέας κρατικής πολιτικής όπου να μη σημειώνεται βελτίωση από χρόνο σε χρόνο, από μήνα σε μήνα. Ακόμη και στον χώρο της διαφθοράς, τονίζει, την οποία θεωρεί «τεραστίων διαστάσεων» και σε όλα τα πολιτικά επίπεδα. Αυτή η «συνεχής πρόοδος» έχει δημιουργήσει κλίμα εμπιστοσύνης στα εκατομμύρια των Κινέζων και τους τροφοδοτεί την πεποίθηση ότι οι σημερινές τους δυσκολίες, τα βάρη που υφίστανται σήμερα δεν θα υπάρχουν αύριο. «Το κόμμα πράγματι φροντίζει για μας» λέγουν. Οταν καθημερινά μόνο στο Πεκίνο παραχωρούνται (με ενοίκιο είτε προς πώληση) «για μετεγκατάσταση» 634 διαμερίσματα, εκείνος ο οποίος έχει λ.χ. τετραψήφιο αριθμό στη λίστα των «δικαιουμένων μετεγκατάστασης» είναι ήσυχος ότι σε λίγα χρόνια θα έχει το τριάρι του σε κάποια πολυώροφη πολυκατοικία, στα περίχωρα της πρωτεύουσας.

Αυτή η εμπιστοσύνη του λαού προς το κόμμα είναι ένα από τα σοβαρότερα κίνητρα της καθολικής συνεισφοράς στο έργο της «ταχείας οικοδόμησης της νέας Κίνας». Είναι επίσης, κατά τη γνώμη του συνομιλητή μου, ένα χαρακτηριστικό που κάνει να διαφέρει το κομμουνιστικό καθεστώς της Κίνας από τη σοβιετική εξουσία. Ο σοβιετικός πολίτης δεν είδε ποτέ να βελτιώνεται η ζωή του παρ' όλο που θυσιαζόταν για το καθεστώς, με αποτέλεσμα να μην πιστεύει πλέον στην ηγεσία του. Αντιθέτως, ο Κινέζος βλέπει πως «κάθε μέρα και καλύτερα», με αποτέλεσμα να πιστεύει ότι έχει αλάνθαστη κομματική ηγεσία. Ας μη ξεχνούμε πάντως ότι ο Κινέζος έχει μεγάλη ανεκτικότητα, ότι όλη η λαϊκή φιλοσοφία διαπνέεται από μοιρολατρία και ανοχή. Είναι όμως μια ιδιόμορφη μοιρολατρία, δεν μοιάζει με τη λατινοαμερικανική που πλησιάζει την πνευματική αδράνεια. Ο Κινέζος θα αποδεχτεί μια αναβολή σε κάτι που του έχουν υποσχεθεί, θα δεχτεί τις εξηγήσεις σε δεύτερη αναβολή αλλά κάποια στιγμή «θα αρπάξει ό,τι βρει μπροστά του και θα διεκδικήσει τα υπεσχημένα» λέει ο ξένος συνομιλητής μου. Κατά την άποψή του - την οποία ασπάζεται και μέρος της κινεζικής διανόησης - τα γεγονότα στην πλατεία Τιανανμέν ήταν μια μορφή τέτοιας αντίδρασης του (φοιτητικού) κόσμου.

Αν μιλήσεις με Κινέζους για την εντυπωσιακή συνεχή οικονομική πρόοδο της χώρας τους - και είναι πολύ δύσκολο να βρεις κάποιους που να μιλούν μια ευρωπαϊκή γλώσσα -, θα διαπιστώσεις κάποια αδιαφορία. Σαν να μην είναι τίποτε σπουδαίο - κι ας είναι σχεδόν 9,5% ο ρυθμός ανάπτυξης συνεχώς, τα πέντε τελευταία χρόνια. Αντίθετα ηλεκτρίζονται όταν φέρεις τη συζήτηση σε ζητήματα παιδείας, τεχνολογικών εφαρμογών, πολιτιστικών επιτυχιών κτλ. Είναι πίστη τους την οποία τους έχει ενσταλάξει όχι μόνο η κομματική ηγεσία αλλά και η καθημερινή πρακτική. Θεωρούν ότι η επιτυχία μιας χώρας μετριέται όχι σε βαθμίδες εκβιομηχάνισης, σε μονάδες ταχύτητας και ύψους της οικονομικής ανάπτυξης, αλλά σε τεχνολογικά επιτεύγματα. Ούτε καν σε αριθμό απασχολουμένων με θέματα νέων τεχνολογιών. Μετριέται μόνο, σχεδόν αποκλειστικά, σε αποτελέσματα και εφαρμογές αυτών των τεχνολογιών. Και υπ' αυτό το πρίσμα η Κίνα αντιλαμβάνεται ότι σήμερα υστερεί απέναντι στην Αμερική, απέναντι στην Ιαπωνία και στην Ευρώπη. Το βλέπεις στον ενθουσιασμό που δείχνουν όταν γίνεται γνωστή κάποια σοβαρή τεχνολογική εφαρμογή στην Κίνα.

Αντιμετωπίζει η Κίνα εχθρούς; Θεωρεί πάντοτε αναπόφευκτη την «αιματηρή σύγκρουση με τον ιμπεριαλισμό», όπως πρέσβευαν στο Πεκίνο επί ηγεσίας Μάο; Οχι, είναι η κατηγορηματική απάντηση, δεν βλέπει η κομμουνιστική ηγεσία περίπτωση επιθετικού πολέμου. «Αν ρωτήσετε κάποιαν υπεύθυνη πηγή στο Πεκίνο για σύγκρουση με τον ιμπεριαλισμό, θα σας το αποκλείσει προβάλλοντας ακόμη και ιδεολογικά επιχειρήματα» λέει ο βρετανός συνομιλητής, σημειώνοντας ότι ο ίδιος έχει υποβάλει τέτοιο ερώτημα σε πολλούς κυβερνητικούς, ακόμη και στρατιωτικούς. H εξήγηση που του δίνουν - την οποία, αν κατάλαβα καλά, ο ίδιος δεν ασπάζεται πλήρως - είναι ότι στον 21ο αιώνα μόνο «πολιτικά καθυστερημένες δυνάμεις» καταφεύγουν στη χρήση ένοπλης βίας. Και εμμέσως γίνεται αναφορά στην αποτυχία των Αμερικανών όχι μόνο στο Ιράκ αλλά και στο Αφγανιστάν. Το περασμένο Σάββατο η επίσημη κομματική εφημερίδα «Λαϊκή Ημερησία» έγραφε ότι «τα πραγματικά όπλα» σήμερα είναι το υψηλό επίπεδο γνώσεων, η πολιτική σταθερότητα, η οικονομική ανάπτυξη και η «υψηλού επιπέδου έρευνα που αποφέρει πρωτοποριακά αποτελέσματα και αλλαγές στην παραγωγή». H εφημερίδα σχολίαζε εμμέσως την αύξηση των στρατιωτικών κονδυλίων σε πολλές χώρες, αφήνοντας να εννοηθεί ότι στηρίζεται σε ξεπερασμένες φιλοσοφίες. Σημειώνω ότι και ο κινεζικός προϋπολογισμός του 2006 προβλέπει αύξηση ως 4,5% των στρατιωτικών δαπανών.

ΣΤ. ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΠΕΚΙΝΟ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ.

Πηγή:Το ΒΗΜΑ, 04/12/2005 , Σελ.: A37 Κωδικός άρθρου: B14632A371
http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14632&m=A37&aa=1